Polskie Towarzystwo św. Michała w Recklinghausen Süd, 1913 r.

25. rocznica istnienia polskiego Towarzystwa św. Michała w Recklinghausen w 1913 roku.

 

Pod koniec XIX i na początku XX w. życie Polaków w Recklinghausen było dynamiczne i różnorodne. Jego składnikami były liczne organizacje i zrzeszenia. Jednym z nich było założone w 1888 roku Towarzystwo pod patronatem św. Michała Archanioła.

W 1913 roku polski fotograf Ig. (Ignacy?) Maciejak (sygnatura w prawym dolnym rogu) sporządził niezwykły fotomontaż z okazji srebrnego jubileuszu powstania Towarzystwa. Widać na nim w sumie 18 grup członków i 9 sztandarowych stojących na zboczu wzniesienia ze znajdującym się na jego szczycie posągiem Michała Archanioła. Wszyscy bez wyjątku, to odświętnie ubrani (po części w mundurach) mężczyźni, a ponieważ nie ma wśród nich żadnego katolickiego duchownego, można założyć, że Towarzystwo było niezależne od Kościoła katolickiego, co w tym czasie nie było tak powszechne. 

Poniżej posągu Michała Archanioła znajduje się napis formujący centralne przesłanie Towarzystwa o następującej treści:

W dzień sądu Boga na trybunale
Bądź mi Patronem święty Michale.

Na znak przywiązania do nowej ojczyzny, w lewym górnym rogu umieszczono sylwetkę ratusza w Recklinghausen. W prawym górnym rogu widać wiatrak − symbol pracy i dobrobytu.  

W centrum kompozycji, ponad postaciami sztandarowych (trzech z nich dzierży szable), znajduje się napis: 

Towarzystwo św. Michała 
w Recklinghausen Süd
założone 9 września 1888 r.
obchodziło srebrny jubileusz istnienia, 25 lat. 
24-25 sierpnia 1913 r.

Na środkowym z trzech sztandarów widnieje wizerunek św. Marii z Jezusem ozdobiony kilkoma wstęgami. Na jednej z nich znajduje się napis: [Na] srebrny jubileusz Tow. św. Michała w Reckl-Süd. Lewy sztandar z napisem „25. letni jubileusz“ powstał z pewnością specjalnie na tę uroczystość. Prawy sztandar pochodzi z  czasu założenia Towarzystwa w 1888 roku (napis: „Towarzystwo św. Michała w Bruchu założone dnia 9 września 1888 r.“

Kilku członków na zdjęciu (u dołu z lewej) trzyma instrumenty muzyczne, które wskazują na istnienie w Towarzystwie orkiestry dętej z dyrygentem. 

W dolnej części zdjęcia znajdują się cztery stoły symbolizujące aktywną działalność Towarzystwa. Na stołach widać między innymi miniaturę kaplicy (?) oraz przybory do pisania i dokumenty. Przy prawym stole siedzi jeden z członków prawdopodobnie wpisujący coś do kroniki Towarzystwa. Cały ten zespół postaci przy stołach ma oddawać powagę i solidność Towarzystwa. Stanowią one podstawę i fundament działań, które jednoczą wszystkich członków i są ukierunkowane na realizację głównego celu Towarzystwa: oddawanie czci św. Michałowi Archaniołowi, który w tradycji chrześcijańskiej (a także żydowskiej i islamskiej) pełni na Sądzie Ostatecznym rolę opiekuna i orędownika. Na dwóch stołach umieszczone są następujące napisy:

Niech nas jedność łączy wkoło,  

Zgoda, miłość kwitnie nam.

Świadczą one o deklarowanym przez członków Towarzystwa dążeniu do harmonijnej jedności, wzajemnego zrozumienia i miłości. Ta harmonijna jedność to także charakterystyczny element kompozycji zdjęcia, dzięki któremu przedstawione na nim polskie Towarzystwo w niemieckim Recklinghausen z przełomu XIX i XX w. prezentuje się jako dobrze zorganizowane, zgodne i niezależne.

Obecnie nie ma żadnych dokumentów archiwalnych dotyczących Towarzystwa, brak też źródeł i literatury na jego temat. 

 

Jacek Barski, maj 2020 r.