Polscy stypendyści w Niemczech przed Wiosną Ludów: Julian Szotarski

Polki i Polacy w Heidelbergu i Badenii po 1832 roku
 

Tymczasem w Heidelbergu zmienił się klimat polityczny dla Polek i Polaków. Agitacje polityczne w latach 30. XIX wieku, w których brali udział również polscy obywatele, sprawiały, że ich status bohaterów zaczął słabnąć, a coraz częściej postrzegano ich jako element wywrotowy; wydarzeniami, w których uczestniczyli Polki i Polacy, były między innymi Hambacher Fest 1832 (święto na zamku w Hambach) oraz Frankfurter Wachensturm 1833 (szturm na posterunki we Frankfurcie nad Menem). Zwłaszcza to drugie wydarzenie wywołało silne reperkusje w Badenii, gdyż w jego trakcie polskie oddziały z francuskiego Besançon miały wspólnie ze studentkami i studentami doprowadzić do przewrotu w tym kraju, i choć ostatecznie do tego nie doszło, to jednak taki obrót sprawy brano pod uwagę. Uniwersytet w Heidelbergu odczuł skutki tych wydarzeń w postaci spadku liczby osób studiujących; dotknęło to bezpośrednio również Polki i Polaków studiujących w Niemczech:

„Udział Polaków w zawierusze frankfurckiej i usiłowania emigracji obudzenia w kraju nowego powstania, nie pozostały bez skutku i ściągnęły na nas podejrzenie, że każdy Polak był rewolucyjnym agentem. Zewsząd przeto starano się też nas pozbyć, a chociaż nas nie wypędzano, to utrudniano nam pobyt nad Renem, ażebyśmy się sami wynieśli.” (Wiktor Feliks Szokalski: Wspomnienia z przeszłości, tom II (1.II): 1830–1837, Wilno 1921, s. 151)

Skutki tych wydarzeń odczuł dotkliwie na własnej skórze polski lekarz Wiktor Feliks Szokalski zaledwie kilka lat po pierwszej fali polskich studentów i studentek, kiedy w 1835 roku przybył do Heidelbergu w celu kontynuacji studiów medycznych rozpoczętych w Gießen, mieście w Księstwie Hesji. Niestety, nie otrzymał pozwolenia na pobyt, ergo nie mógł się immatrykulować, więc po upływie półrocznego okresu tolerowanego pobytu opuścił Heidelberg.

Filip Emanuel Schuffert, kwiecień 2024 r.

Literatura:

• Brudzyńska-Němec, Gabriela: Polenvereine in Baden. Hilfeleistung süddeutscher Liberaler für die polnischen Freiheitskämpfer 1831–1832, Heidelberg 2006.
• Hackmann, Jörg / Marta Kopij-Weiß: Nationen in Kontakt und Konflikt. Deutsch-polnische Beziehungen und Verflechtungen 1806–1918, Darmstadt 2014.
• Hein-Kircher, Heidi: Der Novemberaufstand 1830/31 und seine Folgen, [w:] Müller, Michael G. i in. (red.): Polen in der europäischen Geschichte. T. 3: Die polnisch-litauischen Länder unter der Herrschaft der Teilungsmächte (1772/1795–1914), Stuttgart 2020, s. 197–205.
• Kamela, Małgorzata: Szotarski, Julian Walenty, [w:] Polski słownik biograficzny. T. 48, Warszawa/Kraków 2012–2013, s. 585 i nast.
• Leiserowitz, Ruth: W poszukiwaniu wiedzy. Polscy studenci na uczelniach niemieckich w XVIII i XIX wieku, [w:] Mówią Wieki 704 (2018), s. 34–27.
• Molik, Witold: Polscy studenci na uniwersytetach niemieckich od końca XVIII do początku XX wieku, Poznań 2016.
• Strobel, Georg W.: Die deutsche Polenfreundschaft 1830–1834. Vorläuferin des organisierten politischen Liberalismus und Wetterzeichen des Vormärz, [w:] Rainer Riemenschneider (red.): Die deutsch-polnischen Beziehungen 1830–1848. Vormärz und Völkerfrühling, Braunschweig 1979, s. 126–147.