Mariaże między polskimi i niemieckimi rodami dynastycznymi Piastowie: Judyta Bolesławówna – rok 1148
W 1148 roku Judyta Bolesławówna (ur. między 1130 a 1135, zm. między 1171 a 1175), córka Bolesława III Krzywoustego (ur. 1086, zm. 1138), księcia Polski, poślubia Ottona I, [niem. Otto I. von Brandenburg] (ur. 1125/1126, zm. 1184), przyszłego margrabiego Marchii Brandenburskiej.
Judyta jest jedną z czternaściorga dzieci z zawartego w 1115 roku związku małżeńskiego polskiego księcia Bolesława III Krzywoustego z córką niemieckiego hrabiego Salomeą z Bergu [niem. Salome von Berg] (ur. ok. 1099, zm. 1144). Ojciec Judyty jest synem Władysława I Hermana oraz – odkąd najpierw w 1007/1008 roku wypędził swojego starszego brata i współspadkobiercę Zbigniewa z kraju, a później przyczynił się do jego śmierci w 1112/1113 roku – jedynym władcą Polski. W dekadach następujących po zawarciu małżeństwa z Salomeą Bolesław III prowadzi ekspansywną politykę małżeńską, aranżując małżeństwa swoich dziewięciorga dzieci oraz przyrodniej siostry Adelajdy z osobami z europejskich rodów książęcych, których terytoria sąsiadują z Polską. Po jego śmierci w 1138 roku i ustanowieniu w Polsce senioratu politykę małżeńską Bolesława kontynuują jego synowie – książę senior Bolesław IV Kędzierzawy, książę wielkopolski Mieszko III Stary i książę śląski Władysław II Wygnaniec, jednak – z uwagi na zasadnicze zmiany, jakie dokonały się w Cesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego – w nieco innych realiach politycznych.
Przejęcie władzy po śmierci Lotara III z Supplinburga [niem. Lothar III.] przez koronowanego w 1138 roku Konrada III zapoczątkowało rządy dynastii Hohenstaufów. Wobec tego „ziemie wschodnie i północno-wschodnie Rzeszy straciły dla politycznej władzy centralnej na znaczeniu” a rozwój sytuacji u wschodnich sąsiadów znika niejako z pola widzenia. Ponieważ wraz z wprowadzeniem w Polsce senioratu maleją wpływy seniora na losy całej Polski, Piastowie muszą w swoich relacjach polsko-niemieckich znowu skoncentrować się na władcach terytorialnych w regionalnych strefach przygranicznych. Od połowy XII w. należą do nich wettyńscy margrabowie marchii miśnieńskiej i łużyckiej, askańscy margrabowie Brandenburgii i arcybiskupi Magdeburga[1]. Pierwszym małżeństwem służącym konsolidacji wskrzeszonego sojuszu z przełomu wieków był zawarty około 1142 roku związek małżeński Dobroniegi Ludgardy z Dytrykiem z Landsbergu [niem. Dietrich von Meißen], zaaranżowany przez polskich książąt.
Do zawarcia kolejnego sojuszu saksońsko-polskiego dochodzi przy okazji krucjaty połabskiej w 1147 roku, w której chodzi o konkurujące roszczenia terytorialne oraz o zwierzchnictwo nad Słowianami połabskimi, Wieletami i Pomorzanami zamieszkującymi ziemie między Łabą, Odrą i Trawną [niem. Trave] i ich chrystianizację. W krucjacie połabskiej, podjętej przez saksońskiego księcia w ramach drugiej wyprawy krzyżowej, uczestniczy także Mieszko III. Jego celem jest zachowanie roszczeń i przymierzy swojego ojca. Gdy wojska krzyżowców docierają na ziemie książąt pomorskich, zostaje naruszona polska strefa wpływów, a to dlatego, że już w 1135 roku, na zjeździe w Merseburgu, Bolesław III otrzymał w lenno Pomorze i Rugię, choć krótko po tym je stracił. Chcąc zaspokoić roszczenia i uspokoić obustronne relacje, w dniu Objawienia Pańskiego 1148 roku arcybiskup Fryderyk z Magdeburga [niem. Friedrich von Magdeburg], margrabia brandenburski Albrecht Niedźwiedź [niem. Albrecht I. von Brandenburg, także Albrecht der Bär], Bolesław IV Kędzierzawy oraz Mieszko III Stary zawarli między sobą sojusz i postanowili wydać Judytę, siostrę obu polskich książąt, za Ottona I [niem. Otto I], najstarszego syna margrabiego Brandenburgii[2]. To, czy ich ślub odbył się rzeczywiście w tym szczególnym dniu, jest do dziś kwestią sporną.
Dziewiętnastowieczni biografowie zakładali, że Judyta została za pierwszym razem wydana za węgierskiego następcę tronu Władysława II węgierskiego (ur. 1131, zm. 1163). Z tego po krótkim czasie rozwiązanego związku pochodziła córka Maria, która później poślubiła weneckiego patrycjusza. Z kolei polski mediewista i genealog Kazimierz Jasiński (ur. 1920, zm. 1997), interpretując polskie roczniki średniowieczne, doszedł do wniosku, że Judyta jako sześcioletnia dziewczynka została obiecana bratu Władysława, Gejzie II (ur. 1130, zm. 1162), i prawdopodobnie już w 1136 roku wysłana na dwór jej przyszłego teścia, węgierskiego króla Béli II (ur. ok. 1110, zm. 1141), w celu zaręczyn. W 1146 roku dochodzi do zerwania zaręczyn za obopólną zgodą stron i do powrotu Judyty do Polski. Niewykluczone, że powodem tej decyzji było zawarte wcześniej małżeństwo brata Judyty Mieszka III Starego z córką Béli Elżbietą węgierską, które w tym czasie wystarczająco zabezpieczało sojusz Polski i Węgier.
