Mariaże między polskimi i niemieckimi rodami dynastycznymi, Piastowie: Adelajda – przed 1118 rokiem

Niezwłocznie po swoim ślubie z Adelajdą w 1118 roku, Dypold wraz z matką Ludgardą i z pewnością nie bez udziału swojej świeżo upieczonej żony zakłada klasztor benedyktynów pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny zlokalizowany w Reichenbach nad rzeką Regen w pobliżu miejscowości Cham (patrz zdj. tytułowe). Ludgarda umiera wprawdzie w kolejnym roku, ale jeszcze przed śmiercią ściąga do nowego klasztoru benedyktynów z opactwa Kastl w Górnym Palatynacie, które założyła w 1103 roku razem z bratem, biskupem Konstancji Gebhardem III z Zähringen [niem. Gebhard III. von Zähringen]. W 1122 roku Dypold III przyczynia się do zawarcia konkordatu wormackiego a w 1125 roku uczestniczy w koronacji Lotara III [niem. Lothar III.] na króla Niemiec. Po śmierci Adelajdy w 1127 roku żeni się jeszcze dwa razy. W 1133 roku zakłada klasztor w Waldsassen, położony na terytorium Górnego Palatynatu, kilka kilometrów na południowy zachód od miejscowości Eger (obecnie Cheb, Republika Czeska), w którym przechowywany jest portret Adelajdy, sporządzony w 1795 roku według konterfektu z klasztoru w Reichenbachu.

Dypold i Adelajda mają pięcioro dzieci. Ich jedyny syn Dypold IV [niem. Diepold IV.] poślubia Matyldę [niem. Mathilde von Bayern], córkę jednego z książąt z dynastii Welfów. Z kolei ich najstarsza córka Adela i spadkobierczyni Ziemi Chebskiej bierze ślub z księciem Szwabii Fryderykiem Barbarossą [niem. Friedrich Barbarossa], który odbywa się w Chebie w 1147 lub 1149 roku, czyli na krótko przed drugą krucjatą księcia lub tuż po jego powrocie z wyprawy. Ze sporządzonego sto pięćdziesiąt lat później rękopisu dotyczącego założenia klasztoru w Waldsassen[1] (czyta się go jednak bardziej jako legendę) dowiadujemy się, że Dypold przekazał Adeli w posagu całe „terytorium” klasztorne[2]. W 1152 roku Fryderyk Barbarossa zostaje koronowany na króla Niemiec. Rok później, czyli dwa lata przed jego koronacją na cesarza rzymskiego narodu niemieckiego, bezdzietne małżeństwo Adeli i Fryderyka zostaje rozwiązane przez rozwód. Król prawdopodobnie nie traktuje córki margrabiego jako godnej jego stanu. W 1156 roku Barbarossa poślubia Beatrycze I Burgundzką [niem. Beatrix von Burgund][3].

Axel Feuß, lipiec 2021 r.

Bibliografia:

Balzer, Owald, Genealogia Piastów, 2. nakład, Kraków 2005.

Jasiński, Kazimierz, Powiązania genealogiczne Piastów (małżeństwa piastowskie), [w:] Piastowie w dziejach Polski, red. Roman Heck, Wrocław 1975, s. 135–148.

Jasiński, Kazimierz, Rodowód pierwszych Piastów, 2. nakład, Poznań 2004, s. 199-203.

Kersken, Norbert i Przemysław Wiszewski, Neue Nachbarn in der Mitte Europas. Polen und das Reich im Mittelalter, seria: „WBG Deutsch-Polnische Geschichte”, t. 1, Darmstadt 2020.

Maleczyński, Karol, Bolesław III Krzywousty (pierwsze wydanie w 1975 r.), Kraków 2010.

Mühle, Eduard, Die Piasten. Polen im Mittelalter, München 2011.

Rappel, Wolfgang, Diepoldinger, Markgrafen, [w:] Bosls bayerische Biographie, red. Karl Bosl, Regensburg 1983, s. 138, online: http://bosl.uni-regensburg.de/?seite=154&band=1

Riezler, Sigmund Ritter von, Diepold III. (Dietbold I.), [w:] „Allgemeine Deutsche Biographie” nr 5, 1877, s. 153-154, (wersja online): https://www.deutsche-biographie.de/sfz69641.html#adbcontent

Treml, Robert, Markgraf Diepold III., der Stifter des Klosters Waldsassen, [w:] Waldsassen. 850 Jahre eine Stätte der Gnade, red. Franz Busl, Hof 1983, s. 23-32.

Weller, Tobias, Die Heiratspolitik des deutschen Hochadels im 12. Jahrhundert, seria „Rheinisches Archiv”, nr 149, Köln i inne 2004, (rozprawa doktorska, Uniwersytet w Bonn, 2002).

(dostęp do źródeł online: lipiec 2021 r.)