Braunschweig Brodweg

cmentarz katolicki
W lipcu 2000 nauczyciele i uczniowie szkoły podstawowej nr.3 z Głogówka i szkoły im. Wilhelma Bracke z Brunszwiku złożyli wspólny wieniec na pomniku polskim

W rzędach od pierwszego do piątego pogrzebano robotników przymusowych, więźniów KZ i ofiary aresztów policyjnych. Wszyscy oni zmarli przed wyzwoleniem Brunszwiku przez armię amerykańską. W pozostałej części kwatery spoczywają Polacy – dipisi, mieszkańcy byłych obozów pracy przekształconych w obozy ewakuacyjne. Po zakończeniu działań wojennych w 60 ośrodkach na terenie zachodnich sektorów okupacyjnych pozostało 897 003 Polaków. Do większych miejscowości, zamieszkiwanych przez 5000 i więcej mieszkańców, należało m.in. miasto Haren w Dolnej Saksonii, którego nazwę zmieniono na Maczków dla uczczenia wyzwolicieli z 1. Polskiej Dywizji Pancernej, którą dowodził gen. Maczek. Społeczność polska w tych ośrodkach była dobrze zorganizowana i posiadała własną – polską – administrację, szkoły, teatry, szpitale, wydawnictwa, straż pożarną, policję, kościoły katolickie oraz wyższą szkolę techniczną. W porównaniu z innymi polskimi ośrodkami dipisów w Dolnej Saksonii bardzo duże skupisko Polaków zamieszkiwało Brunszwik. Na początku 1946 r. w mieście i najbliższej okolicy przebywało 9508 Polek i Polaków, którzy mieszkali w 15 obozach i kilkudziesięciu kwaterach prywatnych. W marcu 1946 r. w obozach tych mieszkało już 11 364 Polek i Polaków. Na oficjalnej liście pochowanych  nie ma 27 nazwisk spisanych z kamieni nagrobnych. Nagrobki te zostały ufundowane przez rodziny, przyjaciół lub towarzyszy niedoli. Dzięki temu znalazły się na nich dokładniejsze dane niż na liście z 10 maja 2000 r. Pochówki dwóch osób: Mariana Rysia, pracownika przymusowego, i Tadeusza Skibińskiego, więźnia KZ Neuengamme, zostały upamiętnione dwoma drewnianymi krzyżami z inskrypcjami w języku niemieckim, postawionymi w październiku 1996 r. przez władze miasta i przedstawicieli Związku Narodowego Opieki nad Grobami Ofiar Wojennych (Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge):

Marian Ryś

Polski robotnik przymusowy

* 12.9.1923

† 16.11.1942 w gestapowskim obozie nr 21

w Salzgitter-Hallendorf

 

Tadeusz Skibiński

Polski uczeń

* 5.6.1921 w Poznaniu

† 8.4.1943 w KZ Neuengamme

 

 

Ryś pracował przymusowo w brunszwickiej fabryce konserw od 1941 r. Gdy niemiecka robotnica zaproponowała mu spotkanie wieczorem w parku, doniósł o tym Gestapo niemiecki robotnik, który usłyszał rozmowę. Aresztowano Mariana Rysia i niemiecką robotnicę, a Ryś został powieszony. Skibiński z kolei zmarł w KZ Salzgitter-Drütte. Jego zwłoki zostały prawdopodobnie spalone w krematorium w Brunszwiku, a urnę z prochami pogrzebano 24 lipca 1945 r. w 17 rzędzie w grobie nr 5.

Napisy na kamieniach nagrobnych uzupełniają informacje zawarte na liście pochowanych o prawidłową pisownię nazwisk i imion, często również miejsce urodzenia czy przyczynę śmierci. Dotyczy to poniższych przypadków:

 

Stanisław Zasada, † 18.4.1889

Jan Syper † 5.1.1945, prawdopodobnie śmiertelny wypadek przy pracy, pochodził z Izbisk

Bolesław Łapacz * 15.9.1910, pochodził z Warszawy

Jan Supeszynski * 8.12.1914 w Pabianicach koło Łodzi

Stefan Krasig, * 14.7.1920, pochodził z Niskołysza

Małgorzata Czarnecka-Stecka, więźniarka polityczna KZ Majdanek, Ravensbrück, Buchenwald, były oficer UNRRA-TEAM 222.230

Wojciech Balawender, † Brunszwik.

 

Pozostałe nazwiska nie figurują na liście pochowanych:

 

Lis Jerzy * (nieczytelne) 1940 † 25.2.1945

Tejchmann Jerzy * 29.1.1945 † 14.2.1945

Jan Burnicki * 5.1.1951 † 20.10.1951

Tadeusz Baladysz * 13.4.1913 † 2.8.1945

Franciszek Wegner * 2.12.1900 † 9.1.1955

Bogusław Kisza * 15.1.191921 † 21.6.1952

Anna Urban * 28.7.1897 † 15.12.1951

Roman Sindzik * 5.8.1900 † 23.11.1951

Justyn Stankiewicz * 22.11.1856 † 10.11.1951

Kazimierz Świstowski * 19.9.1913 † 20.7.1951

Maria Melniczenko z domu Godek * 3.1.1906 † 19.7.1951

Janina Maria Słowik * 28.2.1951 † 7.7.1951

Maria Walczak z domu Tomczak * 2.6.1925 w Baranowicach † 20.6.1951

Jan Kragiel * 14.04.1899 † 8.11.1955

Antoni Pawlak * 2.6.1896 † 11.4.1955.

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Kamienie nagrobne z nazwiskami zmarłych Polaków i polski pomnik

  • Kamienie nagrobne z nazwiskami zmarłych Polaków i polski pomnik

  • Kamienie nagrobne z nazwiskami zmarłych Polaków i polski pomnik

  • Kamienie nagrobne z nazwiskami zmarłych Polaków i polski pomnik

  • Kamienie nagrobne z nazwiskami zmarłych Polaków i polski pomnik

  • Kamienie nagrobne z nazwiskami zmarłych Polaków i polski pomnik

  • Kamienie nagrobne z nazwiskami zmarłych Polaków i polski pomnik

  • Kamienie nagrobne z nazwiskami zmarłych Polaków i polski pomnik

  • weitere Daten

    weitere Daten