Kasimir Zgorecki (1904–1980). Z Recklinghausen do panteonu francuskiej fotografii

Kasimir Zgorecki (ewentualnie Kazimierz Zgórecki) zmarł w 1980 roku w północnej Francji, gdzie przez wiele lat odnosił sukcesy jako fotograf. Swoją pasją zaraził obu synów – Jacquesa i Alfreda. Obaj prowadzili własne zakłady fotograficzne, przy czym to Jacques przejął studio ojca w Rouvroy, w którym przez dziesiątki lat powstały niezliczone ilości fotografii[1]. Znaczenie historycznych wartości wieloletniej pracy Zgoreckiego dostrzeżono dopiero po jego śmierci, a mianowicie w latach 90., kiedy mąż jego wnuczki, Frédéric Lefever, odkrył na strychu mieszkania nad pracownią blisko 4000 starych negatywów zapisanych na szklanych płytach[2]. Pierwotny zbiór musiał być znacznie większy, bowiem spora część negatywów wypełniała lej po bombie, która podczas II wojny światowej spadła na ogród domu, w którym mieściło się studio[3], a jeszcze inne skonfiskowała policja bezpośrednio po nalocie, w wyniku którego ucierpiała także część laboratorium fotograficznego[4].

Odnalezione przez Lefevera fotografie powstały w latach 1924-1939 i stanowią historyczne świadectwo pielęgnowania polskich tradycji poza granicami wolnego państwa polskiego. Wielu Polaków dążyło do poprawy warunków życia za granicą również w okresie międzywojennym, nie rozważając repatriacji. Fotografie Zgoreckiego pokazują życie codzienne polskich emigrantów, którzy mieszkając w jednym z francuskich zagłębi górniczych na początku XX w. pielęgnowali swoją kulturę.

Rodzina Kasimira Zgoreckiego pochodziła z okolic Poznania, gdzie w 1876 roku urodził się jego ojciec[5]. W tym czasie region ten należał do państwa pruskiego i w głównej mierze miał charakter rolniczy[6]. Utrzymujący się od XIX w. wzrost liczby ludności oraz rozwój wielkich gospodarstw ziemskich doprowadziły do pojawienia się, zwłaszcza w Poznaniu, dużej grupy zubożałych robotników rolnych zatrudnionych teraz w charakterze pracowników sezonowych lub dniówkowych[7]. Ostatecznie trudne warunki życia przyczyniły się do odpływu ludności chłopskiej [z Wielkopolski – przyp. tłum]. Część niewykwalifikowanych robotników udała się do miast w okręgach górniczych, co istotnie wpłynęło na spadek liczby mieszkańców Poznania i okolicznych miejscowości[8]. Te ruchy migracyjne zbiegły się z czasem osiedlenia się ojca Zgoreckiego w Zagłębiu Ruhry. Jako niewykwalifikowany robotnik wyjechał on na Zachód w ramach tzw. „migracji wewnętrznej” na terenie Prus, przypuszczalnie z nadzieją na nowe życie.