Nawrocki, Bolesław
Nawrocki, Bolesław, polski malarz, członek „szkoły monachijskiej”. W 1895 roku student monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). *08.06.1877 Łódź, †05.07.1946 Pabianice. Syn właściciela cegielni Franciszka Nawrockiego i jego żony Eleonory z domu Kiełbasińskiej, małżeństwa mieszkającego w Pabianicach (woj. łódzkie). Lata gimnazjum spędził w Warszawie, gdzie w pracowni Wojciecha Gersona (1831-1901) uczył się także malarstwa. Dnia 14.05.1895 roku wstąpił do Klasy Malowania z Natury (Naturklasse) Johanna Caspara Hertericha (1843-1905) na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium. W tym samym roku wrócił jednak do Krakowa, by w tutejszej Szkole Sztuk Pięknych kontynuować studia u Leona Wyczółkowskiego (1852-1936, członek „szkoły monachijskiej”). Od 1898 roku mieszkał w Paryżu, gdzie kształcił się w prywatnych szkołach malarskich Académie Julian, Académie Colarossi oraz Académie Vitti. Jego największe sukcesy przypadły na okres pobytów we Francji i Włoszech w latach 1903-1907; w Paryżu przyjaźnił się z polską malarką żydowskiego pochodzenia Melą Muter (1876-1967). Za obraz „U progu życia” otrzymał w Bordeaux złoty medal. W tym samym roku we Włoszech został wyróżniony Orderem Korony Włoch (Ordine della Corona d'Italia). W latach 1907-1908 mieszkał w Pabianicach. Przez krótki czas był nauczycielem w jednej z łódzkich szkół artystycznych; w 1909 założył w Łodzi własną szkołę malarstwa. Podczas I wojny światowej, w latach 1915-1916, mieszkał w Moskwie, na Krymie i na Kaukazie. W tym czasie malował portrety carskich generałów i dygnitarzy. Po wojnie wrócił do Pabianic. W 1921 roku poślubił Janinę Marcelę Neuding; ich wspólny syn, Bolesław Jan Franciszek (*1924), zostanie prawnikiem, muzykiem i kolekcjonerem sztuki. W latach 1930-1938 prowadził w Pabianicach szkołę rysunku i malarstwa, która od 1932 roku mieściła się w nowym, własnym domu. Tu też zgromadził bogatą kolekcję sztuki. Na początku II wojny światowej trafił do niemieckiego więzienia policyjnego na Radogoszczu w okupowanej Łodzi (wówczas „Litzmannstadt”), jednak po interwencji rządu włoskiego został z niego zwolniony. Opiekę nad spuścizną Nawrockiego, która podczas obu wojen uległa w znacznym stopniu zniszczeniu, przejął po śmierci artysty w 1946 jego syn. – Nawrocki malował między innymi pejzaże, weduty Paryża (patrz zdjęcie tytułowe) a także widoki rodzinnego miasta Pabianice i okolicznych wsi takich jak Ldzań, Ślądkowice, Pawlikowice i Syryczyn. Tworzył kompozycje symboliczne w stylu schyłku XIX wieku oraz obrazy ilustrujące współczesne mu wydarzenia historyczne, jak na przykład „Cud nad Wisłą”, czyli Bitwę Warszawską w 1920 roku, czy też moment pożegnania francuskiego generała Ferdinanda Focha (1851 - 1929) przez Radę Miasta Poznania po jego wizycie w 1923 roku. Ponadto stworzył portrety prezydentów Francji Armanda Fallièresa i Gastona Doumergue’a oraz prezydentów Rzeczpospolitej Polskiej Gabriela Narutowicza i Stanisława Wojciechowskiego, a także polskich premierów – Ignacego Paderewskiego i Wincenta Witosa. Jego prace znajdują się między innymi w Muzeum Narodowym w Warszawie i Muzeum Miasta Pabianic oraz w Muzeum w Gliwicach (portret Meli Muter, 1903, olej na płótnie).
Wystawy indywidualne i zbiorowe:
Paryż, Rzym / 1908 Warszawa / 1909, 1926 Kraków, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie / 1925 Poznań / 1929 Warszawa, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych / 1929, 1930 Łódź / 1930, 1933, 1939 Pabianice.
Literatura:
Polski Słownik Biograficzny, Tom XXII, 1977, s. 626; Halina Stępie, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 20, 55; Barbara Brus-Malinowska, Bolesław Nawrocki, Kolekcja Bolesława i Liny Nawrockich. Malarstwo polskie, katalog wystawy, Narodowe w Warszawie, Warszawa 1994.
Źródła online:
Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 01404 Boleslaw Nawrocki. Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1895/matrikel-01404
Drzewo genealogiczne na portalu sejm-wielki.pl. Dostęp w Internecie: http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.19660.1
Biografia artysty oraz artykuły uzupełniające na portalu miasta Pabianice. Dostęp w Internecie: https://um.pabianice.pl/artykul/110/1142/nawrocki
Biografia artysty na portalu Domu Aukcyjnego Altius w Warszawie. Dostęp w Internecie: http://www.altius.com.pl/index.php?obiekty_id=3223
Liczne prace artysty wystawione na aukcjach na portalu artinfo.pl. Dostęp w Internecie: http://www.artinfo.pl/pl/katalog-aukcji/szukaj/?sparams=author_id:13173. Biografia na stronie http://www.artinfo.pl/pl/katalog-aukcji/aukcja/2fe56742/dziewczyna-z-makami2/
1 praca artysty na portalu Domu Aukcyjnego Desa Unicum w Warszawie. Dostęp w Internecie: http://desa.art.pl/index.php?pozycja=8642
2 prace artysty na portalu artnet.com. Dostęp w Internecie: http://www.artnet.com/artists/boleslaw-nawrocki/
Portret Meli Muter, 1903, w zbiorach Muzeum w Gliwicach. Dostęp w Internecie: http://www.muzeum.gliwice.pl/artysci-ecole-de-paris/www_nawrocki/
(dostęp do źródeł online: 06.07.2018 r.)
Axel Feuß, sierpień 2018 r.
