Majeranowski, Władysław
Majeranowski, Władysław Konstanty (Władysław Konstanty Michał Majeranowski h. Dąbrowa; Vladislovas Konstantinas Majeranovskis), polski malarz, członek „szkoły monachijskiej”. W 1841 roku przebywał i tworzył w Dreźnie. W latach 1841-1845 studiował na monachijskiej Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste München). W tym samym czasie zajmował się też freskami. *28.09.1817 Kraków, †1874 lub później, przypuszczalnie we Lwowie (obecnie Lwiw). Syn dziennikarza i pisarza Konstantego Majeranowskiego (1787-1851); brat muzyka Włodzimierza Majeranowskiego; prawdopodobnie miał też przyrodniego brata, którym był miedziorytnik Józef Majeranowski. Już jako uczeń w latach 1827-1828 oraz 1831-1832 uczęszczał na kursy w krakowskiej Szkole Rysunku i Malarstwa. W latach 1837-1838 studiował tamże pod kierunkiem Józefa Brodowskiego (1772-1853) i Wojciecha Kornela Stattlera (1800-1875). W 1841 udał się do Drezna, gdzie w Galerii Obrazów Starych Mistrzów kopiował między innymi van Dycka i Mengsa. Stworzył szkic portretu oficera napoleońskiego Artura Potockiego (1787-1832) stanowiący podstawę litografii wykonanej w Zakładzie Litografii Artystycznej Friedricha Franza Adolfa Krätzschmera (1806-1886). Dnia 23.12.1841 roku, wraz z polskim malarzem Józefem Simmlerem (1823-1868, członek „szkoły monachijskiej”), wstąpił do Klasy Malarstwa na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium, gdzie studiował pod kierunkiem malarza dekoracji wnętrz kościelnych i witraży Heinricha Marii von Hessa (1798-1863). Do kręgu jego znajomych należał między innymi malarz Aleksander Lesser (1814-1884, członek „grupy monachijskiej”). Do 1844 roku razem z Johannem Carlem Kochem, Victorem Emilem Janssenem i innymi wykonywał freski w bazylice i refektarzu klasztoru opactwa benedyktyńskiego św. Bonifacego w Monachium. W 1845 roku, korzystając ze stypendium miasta Krakowa, udał się do Włoch. W tym samym roku poślubił śpiewaczkę operową Honoratę Annę Hoffman (ok. 1828-1901); ich córka Wanda była również śpiewaczką i aktorką. W latach 1847-1848 odbył podróż po Włoszech, podczas której odwiedził Rzym, Bolonię i Wenecję. Od 1848 roku, razem z żoną mieszkał w Krakowie, gdzie Honorata odnosiła duże sukcesy sceniczne. W roku 1852 małżeństwo przebywało w czeskim mieście Hradec Králové, w 1853 roku we Wiedniu i Grazu, a w latach 1853-1855 w Rydze. Od 1855 do 1864 Majeranowski mieszkał i tworzył w Wilnie, podczas gdy jego żona była zatrudniona we Wrocławiu, Lwowie, Krakowie, Warszawie, Wiedniu i Budapeszcie. Majeranowski ostatni raz towarzyszył żonie w 1874 we Lwowie - tak to przynajmniej wynika z dostępnych materiałów. – Podczas studiów w Krakowie (w latach 1837-1838) Majeranowski malował sceny rodzajowe, portrety oraz obrazy historyczne przedstawiające epizody z powstania listopadowego 1831 („Emilia Plater w walce”, 1837; „Powstańcy litewscy”, 1838). W Monachium, pozostając pod wpływem twórczości Hessa, tworzył obrazy religijne w stylu Nazareńczyków, charakteryzującym się płaską plamą barwną („Święta Rodzina”, 1843), oraz sceny nawiązujące do dzieł literackich – między innymi do polskiej epopei narodowej „Konrad Wallenrod“ Adama Mickiewicza (patrz zdjęcie tytułowe). Następnie malował także portrety, obrazy o tematyce rodzajowej i historycznej (m.in. bitwy pod Raszynem z 1809 roku i bitwy pod Chocimiem z 1621 roku). W Wilnie zasłynął głównie jako malarz obrazów religijnych, które tworzył tam od przyjazdu w 1855 roku. W 1859 roku wykonał obraz do ołtarza głównego katedry św. Stanisława w Mohylewie (obecnie na Białorusi). Z kolei obraz w ołtarzu katedry w Wilnie z przedstawieniem Najświętszej Marii Panny w towarzystwie polskich i litewskich świętych namalował w 1860 roku, a w latach 1862-1863 zaprojektował obraz ołtarzowy dla misyjnego kościoła Wniebowstąpienia Pańskiego oraz ozdobił freskami kaplicę św. Wincentego. Stworzył także freski w niszach w fasadzie kościoła św. Mikołaja. Dla kościoła pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Birżach na Litwie wykonał trzy obrazy ołtarzowe na zlecenie szlacheckiej rodziny Tyszkiewiczów. Przygotowując się do realizacji tego zadania, udał się w roku 1860 na kilkumiesięczny pobyt w Wenecji, Mediolanie i Monachium. Poza tym malował obrazy historyczne poświęcone dziejom Litwy oraz sceny nawiązujące do litewskich epopei narodowych. Wśród portretów z okresu wileńskiego znalazły się wizerunki pisarza Władysława Syrokomli (1823-1862) oraz dziennikarza i wydawcy Adama Honorego Kirkora (1818-1886). Jego prace znajdują się między innymi w Muzeach Narodowych w Warszawie i Krakowie, w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu, w Muzeum w Jarosławiu, w Narodowym Muzeum Sztuki w Rydze (Mākslas muzejs Rīgas Birža) i w Litewskim Muzeum Sztuki (Lietuvos dailės muziejus) w Wilnie, a także we wspominanych w tekście obiektach sakralnych i kościołach.
Wystawa indywidualna:
1886 Warszawa, Salon Krywult.
Wystawa zbiorowa:
1853 Kraków, Szkoła Rysunku i Malarstwa.
Literatura:
Polski Słownik Biograficzny, Tom XIX, 1974; Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 5, 52; Jerzy Malinowski, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa 2003; S. Stolz, [w:] De Gruyter Allgemeines Künstlerlexikon, Tom LXXXVI, Berlin, Boston 2015, s. 402 i nast.
Źródła online:
Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 2, 00023 Ladislaus Majeranowsky (sic!). Dostęp w Internecie: https://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1841-1884/jahr_1841/matrikel-00023
2 prace artysty ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie na portalu Muzeum Cyfrowe. Dostęp w Internecie: http://cyfrowe.mnw.art.pl/dmuseion/results?q=Majeranowski&action=SimpleSearchAction&mdirids=1&type=-2
Drzewo genealogiczne na portalu sejm-wielki.pl. Dostęp w Internecie: http://www.sejm-wielki.pl/b/psb.16534.1
1 praca artysty na portalu Domu Aukcyjnego Rempex, Warszawa, Kraków. Dostęp w Internecie: http://www.rempex.com.pl/events/80-130-aukcja-sztuki-dawnej/lots/8584-scena-po-bitwie
Róża Biernacka, Władysław Konstanty Majerowski, [w:] internetowy Polski Słownik Biograficzny. Dostęp w Internecie: http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/wladyslaw-konstanty-majeranowski
(dostęp do źródeł online: 27.06.2018 r.)
Axel Feuß, sierpień 2018 r.
