Fabijański, Stanisław Ignacy

Fabijański (Poraj Fabijański), Stanisław Ignacy, polski malarz, rzeźbiarz i rysownik, członek „szkoły monachijskiej“. Od 1888 r. do ok. 1890 r. student Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste) w Monachium. *22.7.1865 Paryż, †13.2.1947 Kraków. Syn malarza, rysownika i scenografa Erazma Rudolfa Fabijańskiego (1826 Żytomierz-1892 Kraków). Od 1880 roku kształcił się u polsko-włoskiego rzeźbiarza Leonarda Marconiego (1835-1899) we Lwowie, w latach 1883-1888 w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, pod kierunkiem Leopolda Löfflera (1827-1898) i Jana Matejki (1838-1893). Dnia 13.10.1888 roku wstąpił do Klasy Malarstwa na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium; studiował u Sándora (Alexandra von) Wagnera (1838-1919) prawdopodobnie do 1890. Następnie odbył podróże studyjne do Włoch i do Paryża, po czym wrócił do Polski i osiadł na stałe w Krakowie. W 1902 roku otrzymał I nagrodę w konkursie na plakat na Doroczną Wystawę Krakowskiego Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka“. W 1903 roku otrzymał IV nagrodę w konkursie na projekt witraży do katedry na Wawelu. Podczas I wojny światowej służył w Legionach Polskich oraz był członkiem Sekcji Artystów przy Związku Legionistów Polskich w Krakowie. W 1928 roku zdobył srebrny medal na dorocznej wystawie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. – We wczesnych latach swojej twórczości Fabiański zajmował się przede wszystkim rzeźbą, tworząc między innymi ołtarze, konfesjonały, sarkofagi i małe rzeźby ceramiczne. W latach 1889-1890 w Monachium malował obrazy kozaków i oficerów na koniach pod wpływem polskiego malarza Józefa Brandta (członek „szkoły monachijskiej“ w latach 1841-1915). Od 1908 do 1945 roku pracował w Krakowie, gdzie tworzył wykonywane w oleju, akwareli i pastelach widoki bezludnych miast i skupiając się na ich zabytkach architektury, przedstawiał je w czystych, wyraźnie od siebie oddzielonych kolorach, często w zimowej szacie, w wieczornym lub nocnym świetle czy też w blasku księżyca, co nadawało im mistyczny nastrój. Poza tym malował kwiaty, portrety, historyczne i współczesne sceny rodzajowe, obrazy o tematyce religijnej, sceny wojskowe i przedstawiające dramatyczne wydarzenia współczesne oraz motywy symbolistyczne („Centaury“, olej, 1931). Projektował także plakaty oraz ilustracje do czasopism. Jego prace znajdują się w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu, w Muzeum Sztuki w Łodzi, w Galerii Narodowej we Lwowie (obecnie Lviv), w Muzeach Narodowych w Warszawie, Poznaniu i Szczecinie oraz w Muzeach w Przemyślu i Tarnowie.

Wystawy indywidualne: 

Kraków: 1928 Pałac Sztuki / 1933 Salon Obrazów [Maksymiliana] Rübnera.

 

Wystawy zbiorowe: 

Od 1886 Kraków, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych / Od 1886 Warszawa, Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych oraz Salon Krywult / 1910 Monachium / 1913 Bruksela, wystawa sztuki religijnej / 1929 Poznań, Powszechna Wystawa Krajowa / 1932 Buffalo.

 

Literatura: 

Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 16, 37; Wanda Wyganowska, Sztuka Legionów Polskich 1914-1918, Warszawa 1994; H. Kubaszewska, [w:] Saur Allgemeines Künstlerlexikon, Tom XXXVI, München/Leipzig 2003, s. 74; Zbigniew Fałtynowicz, Eliza Ptaszyńska, Malarze polscy w Monachium/Polnische Maler in München, katalog wystawy, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Suwałki 2005, s. 66 i nast.; Egzotyczna Europa. Kraj urodzenia na płótnach polskich monachijczyków, katalog wystawy, Muzeum Okręgowe w Suwałkach, Suwałki 2015.

 

Źródła online:

Dom aukcyjny Agra-Art, Warszawa. Dostęp w Internecie: http://www.agraart.pl/htdocs/english/new/gallery.php?off=0&curr=PLN&sch=1&ord=da&s=1&gal=1&id_malarza=72&int=1 (dostęp: 20.12.2017 r.)

Liczne prace artysty na portalu artyzm.com. Dostęp w Internecie: http://artyzm.com/e_artysta.php?id=793&page=1 (dostęp: 20.12.2017 r.)

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 00523 Stanislaus Fabijanski. Dostęp w Internecie: http://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1884-1920/jahr_1888/matrikel-00523 (dostęp: 20.12.2017 r.)

 

Axel Feuß, marzec 2018 r.