Deskur, Józef Marian

Deskur, Józef Marian (Josef Maria Ritter von Deskur), polski rysownik, ilustrator i malarz, członek „szkoły monachijskiej“. W latach 1880-1883 student Akademii Sztuk Pięknych (Akademie der Bildenden Künste) w Monachium. *20.2.1861 Warszawa, †9.10.1915 sanatorium koło Grazu. Syn Andrzeja Deskura (1825-1903), właściciela majątku rycerskiego w Sancygniowie koło Pińczowa oraz uczestnika powstania styczniowego 1863. Po maturze, którą zdał w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, podjął studia filozofii w Pradze oraz naukę w szkole rysunkowej Františka Čermáka (1822-1884). Dnia 20.10.1880 roku wstąpił do Klasy Sztuki Antycznej na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium; studiował pod kierunkiem Gabriela Hackla (1843-1926), Aloisa Gabla (1845-1893) i Wilhelma Lindenschmita (1829-95) oraz uczęszczał do prywatnych szkół malarstwa Bruno Piglheina (1848-1894) i Fritza von Uhdego (1848-1911). W 1883 roku udał się do Paryża, gdzie studiował na Académie Julian u Jules-Josepha Lefebvre'a (1834-1912) oraz Gustava Boulangera (1824-1888). W 1889 roku na prośbę ojca wrócił do domu i odtąd mieszkał w Pałacu Deskurów w Sancygniowie. – Deskur stał się znany z ilustracji do „Baśni z tysiąca i jednej nocy“ z lat 1896-1906, wykonanych tuszem i akwarelą na 20 kartonach w stylu orientalnym. Poza tym sięgał po motywy fantastyczno-symboliczne, egzotyczne, antyczne i rodzajowe, malował również w oleju. Sam projektował dekoracje i meble do Pałacu Deskurów. Artysta nigdy nie sprzedawał swoich dzieł. Część jego artystycznej spuścizny zaginęła pod koniec drugiej wojny światowej; spory zbiór trafił do Muzeum Narodowego w Kielcach. Pozostałe prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Krakowie, Poznaniu i Warszawie oraz w Muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku.

Wystawy indywidualne:

1973 Warszawa, Galeria Ruch / 2001 Kielce, Muzeum Narodowe w Kielcach.

Literatura:

Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 13, 34; Saur Allgemeines Künstlerlexikon, Tom XXVI, München/Leipzig 2000, s. 383; Małgorzata Gorzelak, Józef Deskur (1861-1915). Artysta i ziemianin z Sancygniowa k. Pińczowa, [w:] „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach“, Tom XX, Kielce 2000, s. 131-148; Małgorzata Gorzelak, Józef Deskur (1861-1915). Fantazji tysiąc i jedna, Muzeum Narodowe w Kielcach, Kielce 2001.

Źródła online:

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 2, 03878 Josef Maria, Ritter von Deskur. Dostęp w Internecie: http://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1841-1884/jahr_1880/matrikel-03878

Drzewo genealogiczne. Dostęp w Internecie: http://www.sejm-wielki.pl/b/4.381.50

O wystawie „Fantazji tysiąc i jedna“, 2001/02, na portalu Dziennika Polskiego. Dostęp w Internecie: http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/2116028,artysta-zapomniany,id,t.html

Axel Feuß, marzec 2017 r.