Polskie groby na cmentarzu Am Perlacher Forst w Monachium

Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium, 2018.

Cmentarz i jego historia


Z związku ze stałym wzrostem ludności Monachium pod koniec lat 20. XX wieku zaczęło brakować miejsc na istniejących cmentarzach. Jeden z nich, cmentarz wschodni już w 1929 roku był przepełniony. Na nową nekropolię wybrano działkę przy ulicy Schwanseestrasse o powierzchni 100 ha. Miała pomieścić do 100 tys. grobów. W pobliżu leżało więzienie Stadelheim. Jednak między należącymi do niego budynkami a terenem nowego cmentarza istniał wtedy szeroki pas ziemi, co przekonało ostatecznie planistów do tej właśnie lokalizacji. Realizację projektu powierzono miejskiemu radcy budowlanemu Hermanowi Leitenstorferowi. Cmentarz miał być w założeniu największym i najładniejszym w Monachium. W centrum cmentarza wybudowano kaplicę. Od niej odchodziły promieniście alejki, obramowane żywopłotami. Na obrzeżach posadzono także drzewa. Integrowały one założenie z pobliskim lasem, od którego zaczerpnięto nazwę nowej nekropolii.

Cmentarz otwarto 1 lutego 1931 roku, choć założenie nie było jeszcze w pełni zrealizowane. Kaplica miała powstać dopiero dwa lata później. Początkowo chowano na cmentarzu robotników i biedotę miejską. Otwarcie cmentarza zbiegło się z przejęciem władzy przez nazistów i rozpoczęciem politycznych represji. W sąsiednim więzieniu Stadelheim do 1945 r. wykonano wyroki śmierci na ponad 1200 osobach (do dzisiaj dokładna liczba nie jest znana). Część straconych osób pochowano w anonimowych masowych grobach. Nic nie miało przypominać o nich. Ciała części ofiar przekazywano do instytutów anatomicznych.

 

Stadelheim


Więzienie Stadelheim powstało jeszcze pod koniec XIX wieku. Od 1942 roku było jednym z centralnych miejsc straceń Trybunału Ludowego (wyroki wykonywano dotąd w Berlinie Ploetzensee, jednak z powodu wzrostu liczby skazanych na najwyższy wymiar kary, jej wykonywanie postanowiono zdecentralizować). Więzienie Stadelheim obejmowało południowo-wschodnie Niemcy oraz część terenów okupowanych. Pod koniec II wojny na cmentarz trafiło ponad 4 tys. urn z prochami, głównie ofiar obozu koncentracyjnego w Dachau. Na początku stycznia cmentarz uległ częściowemu zniszczeniu wskutek nalotu bombowego na miasto. Pierwotny promienisty układ został zmieniony także przez rozbudowę więzienia w latach 50. XX w. 

 

Gaje honorowe i miejsca pamięci 


Po II wojnie światowej postanowiono odbudować cmentarz, a w miejscach pochówku ofiar III Rzeszy stworzyć gaje honorowe (Ehrenhain) oraz miejsca pamięci. Dla nadania nowego znaczenia nekropolii ważnym okazało się sąsiedztwo więzienia Stadelheim. Wśród straconych w nim byli także członkowie antynazistowskiej grupy opozycyjnej „Biała Róża“, których także pochowano na tym cmentarzu.

 

Ofiary obozu koncentracyjnego Dachau


W pierwszym gaju honorowym (Ehrenhain) utworzonym w 1950 roku decyzją rady miejskiej złożono urny ofiar obozu koncentracyjnego Dachau. Po spaleniu ciał w krematorium obozowym, urny grzebano na różnych cmentarzach monachijskich. Wśród zmarłych więźniów byli Niemcy, Austriacy, Czesi, Polacy, a także obywatele ZSRR, Francji i Holandii. Stworzono 44 pola, w których umieszczono po 96 urn. Każde pole oznaczono pamiątkowym kamieniem. W centrum zbudowano fontannę, ozdobioną mozaikami i kamieniem nadziei. Gaj obsadzono lipami, które symbolizują praworządność, miłość, pokój i ojczyznę. Na umieszczonym przy wejściu kamieniu podano liczbę 4092 ofiar. 

 

Mediateka
  • Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium

    Cmentarz widok ogólny, Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Groby rodzeństwa Scholl na Cmentarzu Am Perlacher Forst

    Groby rodzeństwa Scholl, Sophie i Hansa, Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Miejsce pochówku ofiar obozu KL Dachau na Cmentarzu Am Perlacher Forst

    Miejsce pochówku ofiar obozu KL Dachau, Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Kamień pamiątkowy informujący o pochowanych ofiarach KL Dachau

    Kamień pamiątkowy informujący o pochowanych ofiarach KL Dachau na Cmentarzu Am Perlacher Forst, Monachium
  • Pomnik na Cmentarzu Am Perlacher Forst, Monachium

    Pomnik upamiętniający zmarłych robotników przymusowych, jeńców wojennych oraz byłych więźniów obozów koncentracyjnych („Displaced Persons“)
  • Pomnik polskich żołnierzy zwieńczona orłem, Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium

    Granitowa płyta upamiętniająca pochowanych polskich żołnierzy zwieńczona orłem, Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Widok na więzienie Stadelheim

    Widok na więzienie Stadelheim przy Cmentarzu Perlacher Forst
  • Miejsce pochówku ofiar obozu KL Dachau na cmentarzu Am Perlacher Forst, Monachium

    Miejsce pochówku ofiar obozu KL Dachau na cmentarzu Am Perlacher Forst, Monachium
  • Widok ogólny, po prawej stronie kaplica

    Widok ogólny, po prawej stronie kaplica. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Widok na kaplicę

    Widok na kaplicę. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Wolnostojący pomnik

    Wolnostojący pomnik. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Widok na kaplicę

    Widok na kaplicę. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Groby członków Weisse Rose

    Groby członków Weisse Rose, rodzeństwa Scholl, Sophie i Hansa oraz Christopha Propbsta na cmentarzu Am Perlacher Forst, Monachium
  • Miejsce pochówku 96 osób zabitych w więzieniu Stadelheim

    Miejsce pochówku 96 osób zabitych w więzieniu Stadelheim. Na kamieniu odsłoniętym w 1996 roku umieszczono nazwiska wszystkich ofiar. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Nazwiska 96 osób zabitych w więzieniu Stadelheim

    Nazwiska 96 osób zabitych w więzieniu Stadelheim. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Miejsce pochówku ofiar obozu KL Dachau na cmentarzu Am Perlacher Forst

    Miejsce pochówku ofiar obozu KL Dachau na cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Miejsce pochówku ofiar obozu KL Dachau

    Miejsce pochówku ofiar obozu KL Dachau. Kamień pamiątkowy. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Imienna płyta jednego ze zmarłych w pobliżu pomnika robotników przymusowych, jeńcow wojennych oraz byłych obozów koncentracyjnych („Displaced Persons“)

    Imienna płyta jednego ze zmarłych w pobliżu pomnika robotników przymusowych, jeńcow wojennych oraz byłych obozów koncentracyjnych („Displaced Persons“). Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Gedenksteine mit den Namen der Ermordeten

    Gedenksteine mit den Namen der Ermordeten am Denkmal für Zwangsarbeiter, Kriegsgefangene und ehemaligen KZ-Insassen (Displaced Persons). Friedhof Am Perlacher Forst, München.
  • Pomnik robotników przymusowych, jeńcow wojennych oraz byłych obozów koncentracyjnych („Displaced Persons“)

    Pomnik robotników przymusowych, jeńcow wojennych oraz byłych obozów koncentracyjnych („Displaced Persons“) na cmentarzu Am Perlacher Forst, Monachium
  • Granitowa płyta upamiętniająca polskich żołnierzy zwieńczona orłem

    Granitowa płyta upamiętniająca polskich żołnierzy zwieńczona orłem. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Granitowa płyta upamiętniająca polskich żołnierzy

    Granitowa płyta upamiętniająca polskich żołnierzy. W tle ich groby. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Miejsce pochówku polskich żołnierzy

    Miejsce pochówku polskich żołnierzy. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Miejsce pochówku 96 osób zabitych w więzieniu Stadelheim

    Miejsce pochówku 96 osób zabitych w więzieniu Stadelheim. Widok ogólny. Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium
  • Widok na kaplicę

    Widok na kaplicę, Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium