Roma Ligocka: Dziewczynka w czerwonym płaszczyku w „Liście Schindlera“

Roma zakochuje się. Jej wybrankiem jest Jan Biczycki, reżyser i kierownik artystyczny Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, który zyskuje coraz większą popularność w całym kraju. W 1965 roku młoda para udaje się w podróż poślubną do Austrii, z której postanawia nie wrócić do Polski. Małżeństwo przez kilka lat tuła się po Europie, realizuje szereg przedstawień teatralnych – także po narodzinach syna Jakuba. Roma pracuje jako kostiumolog i scenograf w teatrach, operach, także w filmie i telewizji; razem z mężem dobrze odnajdują się w międzynarodowym środowisku teatralnym. Poszczególne etapy ich wędrówki to Graz, Wiedeń, Kolonia i Frankfurt nad Menem. Rodzina osiada w Ottobrunn koło Monachium, gdy syn Jakub ma pięć lat. Pomimo prywatnych i zawodowych sukcesów Roma często zmaga się z psychicznymi problemami, ponieważ nie radzi sobie z traumą z dzieciństwa. Jej małżeństwo się rozpada a ona wraz z synem opuszcza Ottobrunn i przeprowadza się do Stuttgartu. Jej życie nadal naznaczone jest stale nawracającymi ciężkimi depresjami i napadami lęku.

Po latach wypierania przeszłości, Roma świadomie postanawia rozliczyć się z nią i to tylko dzięki jednemu filmowi: 2 marca 1994 roku, w obecności zaproszonych osobistości ze świata polityki i kultury a także ocalałych z Holokaustu i ich bliskich, odbywa się w Krakowie premiera filmu Stevena Spielberga „Lista Schindlera“. Roma początkowo wzbrania się, nie chce wziąć udziału w premierze, jednak wraz z synem wraca do sali kinowej – i nagle widzi na ekranie siebie i swoją historię:

„Ghetto. Ciemne mieszkania. Ciasnota. Ucieczka. Walizki. Krzyki. Łzy. Oficerki. (…) Mała dziewczynka w czerwonym płaszczyku.“

Jest to punkt zwrotny w życiu 55-latki. W końcu czuje się zainspirowana i wystarczająco silna do opowiedzenia tego, co przeżyła.

W 2000 ukazuje się jej bestsellerowa powieść „Dziewczynka w czerwonym płaszczyku“, która zostaje przetłumaczona na 25 języków. W tej autobiograficznej powieści autorka nie tylko opisuje obraz dzieciństwa podczas II wojny światowej. Opowiada ona także historię młodej kobiety, która po wstrząsających doświadczeniach podczas wojny daremnie szuka swojego miejsca najpierw w polskiej i później w niemieckiej społeczności. Powieść ta to niezwykle cenna relacja spisana ręką naocznego świadka.

Obecnie Roma Ligocka mieszka w Monachium i Krakowie.
 

Katarzyna Salski, mai 2018 r.

Pierwsze wydanie: Roma Ligocka (z Iris von Finckenstein), Das Mädchen im roten Mantel, Droemer, München 2000.

Cytaty pochodzą z wydania: Roma Ligocka, Dziewczynka w czerwonym płaszczyku, współpraca Iris von Finckenstein, przekład Katarzyna Zimmerer, Wydawnictwo Znak, Kraków 2001.