Niegolewski, Władysław
Niegolewski, Władysław (Władysław Maurycy Grzymała Niegolewski, Wladislaus Moritz von Niegolewski), członek drugiej izby pruskiego Landtagu w latach 1850-1852 oraz 1859-1864, poseł do Reichstagu Związku Północnoniemieckiego w latach 1867-1871 oraz 1871-1877, poseł do Reichstagu Cesarstwa Niemieckiego w latach 1878-1881. *12.9.1819 Włościejewice koło Książa Wielkopolskiego (Wlosciejewki Hauland bei Xions), †19.3.1885 Poznań (Posen), prawnik, właściciel majątku rycerskiego. Syn Andrzeja Marcina „Biskupa“ Niegolewskiego (1787-1857), właściciela majątku ziemskiego, oficera armii napoleońskiej oraz działacza społecznego. Był właścicielem majątku w Murownicy koło Śmigla (Murownica bei Schmiegel). Po maturze, którą zdał w Gimnazjum św. Marii Magdaleny (Maria-Magdalena-Gymnasium) w Poznaniu, studiował prawo w Bonn. Tam również się doktoryzował, uzyskując w 1845 roku tytuł doktora prawa. Następnie, na krótki czas, objął zaproponowaną mu katedrę na Uniwersytecie w Zurychu. W latach 1845-1846 brał udział w spisku Towarzystwa Demokratycznego Polskiego w Poznaniu oraz był jednym z organizatorów ataku na Cytadelę w Poznaniu dnia 3 marca 1846 roku, za co został oskarżony przez sądy w Poznaniu i Berlinie, jednak w procesie berlińskim, tzw. procesie Polaków, został w roku 1847 zwolniony z więzienia. W czasie rewolucji 1848 roku był członkiem polskiego Komitetu Narodowego w Poznaniu oraz polskiej delegacji w pruskim parlamencie przedwstępnym w Frankfurcie. W 1863 roku brał udział w powstaniu styczniowym; dnia 8 maja 1863 roku został ranny w bitwie pod Ignacewem. Oskarżony o udział w spisku został osadzony w więzieniu w Głogowie (Glogau). Był członkiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz licznych towarzystw kulturalnych, ekonomicznych i rolniczych. W lutym 1867 roku uzyskał mandat posła z okręgu wyborczego Września-Pleszew (Wreschen-Pleschen) do konstytuującego się Reichstagu Związku Północnoniemieckiego; ten sam okrąg reprezentował w Kole Polskim od sierpnia 1867 roku do marca 1871 roku. W marcu 1871 roku oraz w styczniu 1874 roku uzyskał mandat posła z okręgu wyborczego Poznań-Miasto (Posen-Stadt) do Koła Polskiego w Reichstagu, zdobywając za pierwszym razem 56,44 % a za drugim 58,51 % głosów; w lipcu 1878 roku uzyskał 79,02 % głosów z okręgu wyborczego Gniezno-Wągrowiec (Gnesen-Wongrowitz). Zdjęcie: ok. 1870 roku, dostęp na: http://www.sejm-wielki.pl
Literatura podmiotu: De iure superficiario, rozprawa doktorska, Bonn 1845.
Literatura przedmiotu:
Hirth's Parlaments-Almanach, 2. wydanie, Berlin 1867, s. LXVI; 8. wydanie, Berlin 1869, s. 190; Deutscher Parlaments-Almanach, 9. wydanie, Leipzig 1871, s. 232, 10. wydanie, Leipzig 1874, s. 227; 13. wydanie, Leipzig 1878, s. 198; Reichstagsprotokolle 1867-1895, Register 1, 23, 26, 36, 39, 43, 46, 55, 58; A. Kotowski, Zwischen Staatsräson und Vaterlandsliebe, Düsseldorf 2007, s. 49, 90, 92-94, 99, 114, 117, 130, 142.
Źródła online:
http://zhsf.gesis.org, Parlamentarierportal, BIORAB Kaiserreich online
http://www.reichstag-abgeordnetendatenbank.de/
http://www.reichstagsprotokolle.de
Axel Feuß, październik 2016 r.
Link do sprawozdań stenograficznych z posiedzeń Reichstagu:
