Czartoryski, Roman Adam August książę
Czartoryski, książę Roman Adam August (Roman Prinz Czartoryski), poseł do Reichstagu Związku Północnoniemieckiego w roku 1867, członek drugiej izby pruskiego Landtagu w latach 1870-1873, poseł do Reichstagu Cesarstwa Niemieckiego w latach 1871-1881. *23.11.1839 Berlin, †18.2.1887 Jabłonów (Jablonow; obecnie Jabloniw, Ukraina), prawnik, właściciel majątku rycerskiego. Po maturze, którą zdał w Gimnazjum św. Marii Magdaleny (Maria-Magdalena-Gymnasium) w Poznaniu (Posen), studiował prawo w Bonn, Berlinie oraz we Wrocławiu (Breslau), następnie odbywał niepłatną praktykę w sądzie, po czym prowadził gospodarstwo rolne w swoim majątku Sarbinowo koło Ponieca (Sarbinowo bei Punitz). Po wybuchu powstania styczniowego 1863 udał się do Anglii skąd wspierał powstańców kupując dla nich broń. W wyniku tego został aresztowany i skazany za zdradę stanu na 18 miesięcy więzienia fortecznego. W 1867 roku został wybrany do konstytuującego się Reichstagu Związku Północnoniemieckiego z okręgu wyborczego Krobia (Kröben). W tym samym roku został starostą powiatowym. W 1870 roku został wybrany z okręgu wyborczego Lubawa (Löbau) do pruskiego Landtagu. Kilkukrotnie uzyskał mandat posła z okręgu wyborczego Krobia do Koła Polskiego w Reichstagu: w marcu 1871 roku, zdobywając 62,2 %, w styczniu 1874 roku - 58,73 %, w styczniu 1877 roku - 65,41 % oraz w lipcu 1878 roku - 61,71 % głosów. Wspomagał finansowo Kurier Poznański oraz Gazetę Toruńską. W roku 1873 poślubił Florentynę Dzieduszycką, dziedziczkę Jabłonowa i Horodnicy. W 1883 roku został obywatelem Austrii. W tym samym roku został wybrany do Sejmu Krajowego w Galicji.
Literatura przedmiotu:
Hirth's Parlaments-Almanach, 4. wydanie, Berlin 1867, s. 48; Deutscher Parlaments-Almanach, 9. wydanie, Leipzig 1871, s. 172 i nast.; 10. wydanie, Leipzig 1874, s. 169; 12. wydanie, Leipzig 1877, s. 140; 13. wydanie, Leipzig 1878, s. 141; A. Kotowski, Zwischen Staatsräson und Vaterlandsliebe, Düsseldorf 2007, s. 97.
Źródła online:
http://zhsf.gesis.org, Parlamentarierportal, BIORAB Kaiserreich online
http://www.reichstag-abgeordnetendatenbank.de/
Axel Feuß, marzec 2017 r.