Kantak, Kazimierz
Kantak, Kazimierz (Kasimir Kantak), członek drugiej izby pruskiego Landtagu w latach 1862-1886, poseł do Reichstagu Związku Północnoniemieckiego w latach 1867-1871. *22.3.1824 Poznań (Posen), †28.12.1886 tamże, właściciel majątku rycerskiego, rentier, prezes różnego rodzaju spółdzielni. W latach 1834-1841 uczęszczał do Gimnazjum św. Marii Magdaleny (Maria-Magdalena-Gymnasium) w Poznaniu, a po przerwie spowodowanej dłuższą chorobą do gimnazjum w Chełmnie (Culm). Za udział w konspiracji podczas powstania 1845/1846 na terenie zaborów został skazany na karę więzienia, którą odbywał w Poznaniu, Grudziądzu (Graudenz), Słońsku (Sonnenburg) i w berlińskim Moabicie, jednak w 1847 roku został uniewinniony. Po zwolnieniu z więzienia pozostał w Berlinie, gdzie podczas rewolucji 1848 wstąpił do polskiej Legii Akademickiej, ochotniczej formacji wojskowej złożonej z młodzieży studenckiej i w jej szeregach wrócił do Poznania. Po bitwie pod Podgrzybowem został wzięty do niewoli i osadzony w twierdzy w Kostrzynie (Küstrin). Studiował we Wrocławiu (Breslau) i pobierał praktyczne nauki rolnicze w Inowrocławiu (Inowrazlaw). W 1853 roku nabył majątek rycerski w Dobieszewku koło Kcynii (Exin). Był członkiem różnego rodzaju towarzystw naukowych, m.in. Towarzystwa Naukowego Pomocy dla Młodzieży w Poznaniu; od 1861 roku pełnił funkcję sekretarza Centralnego Towarzystwa Rolniczego zrzeszającego polskich posiadaczy ziemskich. W lutym 1867 roku uzyskał mandat posła z okręgu wyborczego Inowrocław-Mogilno (Inowrazlaw-Mogilno) do konstytuującego się Reichstagu Związku Północnoniemieckiego a w sierpniu 1867 roku z tego samego okręgu do Koła Polskiego w Reichstagu. Kantak krytykował postępowanie pruskiego rządu w sprawach powstania styczniowego 1863 i postulował uznanie polskich praw narodowych. W parlamencie pruskim oraz w konstytuującym się Reichstagu głosował przeciwko konstytucji pruskiej. W trakcie obrad wyrażał sprzeciw Polaków przeciwko włączeniu byłych polskich terytoriów do Związku Północnoniemieckiego. W 1883 roku wraz z innymi polskimi posłami angażował się w sprawę przywrócenia języka polskiego w poznańskich szkołach. Zdjęcie: ok. 1885 roku, dostęp na: http://poznan.wikia.com/wiki/Kazimierz_Kantak
Literatura przedmiotu:
Hirth's Parlaments-Almanach, 2. wydanie, Berlin 1867, s. LIX; 5. wydanie, Berlin 1867, s. 69; 8. wydanie, Berlin 1869, s. 169; Reichstagsprotokolle 1867-1895, Register 1, 3, 14; Meyers Konversationslexikon, 4. nakład, Leipzig, Wien 1885-92, tom 9, s. 472; W. Wippermann, „Gesunder Volksegoismus“. Vorgeschichte, Verlauf und Folgen der Polendebatte in der Paulskirche, [w:] H. Timmermann (red.), 1848. Revolution in Europa, Berlin 1999, s. 362; A. Kotowski, Zwischen Staatsräson und Vaterlandsliebe, Düsseldorf 2007, s. 90, 99.
Źródła online:
http://zhsf.gesis.org, Parlamentarierportal, BIORAB Kaiserreich online
http://www.reichstag-abgeordnetendatenbank.de/
http://www.reichstagsprotokolle.de
http://regionwielkopolska.pl/wybitni-wielkopolanie/kantak-kazimierz-1824-1886.html
http://www.krzemieniewo.net/viewpage.php?page_id=1085
Axel Feuß, wrzesień 2016 r.
Link do sprawozdań stenograficznych z posiedzeń Reichstagu: