Ajdukiewicz, Tadeusz

Ajdukiewicz, Tadeusz (Thaddäus von Ajdukiewicz), polski malarz, członek „szkoły monachijskiej“. W latach 1873-1875 student Akademii Sztuk Pięknych w Monachium (Akademie der Bildenden Künste München). *1852 Wieliczka, †9.1. (10.1., 19.1.?) 1916 Kraków. Kuzyn malarza Zygmunta Ajdukiewicza. W latach 1868-1873 studiował w Szkole Rysunku i Malarstwa w Krakowie u Władysława Łuszczkiewicza (1828-1900), następnie na Akademii Sztuki we Wiedniu (Kunstakademie Wien). Dnia 30.10.1873 roku rozpoczął studia w Klasie Sztuki Antycznej na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych (Königliche Akademie der Bildenden Künste) w Monachium; studiował u Otto Seitza (1846-1912) i Sandóra (Aleksandra von) Wagnera (1838-1919), ponadto w atelier Józefa Brandta (1841-1915). W 1875 powrócił do Polski; zajmował się również rolnictwem i hodowlą koni. - W Krakowie tworzył obrazy historyczne nawiązujące do polskiej historii („Scena z powstania styczniowego“, 1875, kolekcja prywatna), zaś na Ukrainie portrety członków polskich rodzin arystokratycznych. W 1877 roku udał się w podróż do Paryża, Egiptu i Azji Mniejszej. Po powrocie do Krakowa malował portrety aktorek a także sceny rodzajowe o tematyce orientalnej i polskiej. Około 1883 roku osiadł we Wiedniu, gdzie na zlecenie rodziny cesarskiej i Ministerstwa Wojny tworzył sceny myśliwskie i wojskowe oraz portrety jeźdźców i szlachty w uniformach. W 1891 roku został członkiem stowarzyszenia artystów austriackich Wiener Künstlerhaus (Wiedeński Dom Artystów). W 1893 roku przebywał w Londynie, gdzie otrzymał zlecenie sportretowania księcia Walii (późniejszego króla Edwarda VII); w późniejszym okresie wykonywał także portrety na zlecenie dworu w Sofii. W 1894 roku na zaproszenie sułtana Abdula Hamida II przebywał w Konstantynopolu, gdzie również tworzył obrazy na zlecenie. W 1896 pracował w Sofii, następnie w Bukareszcie, a w 1899 roku na dworze carskim w Petersburgu. Około roku 1904 był malarzem nadwornym w Bukareszcie. Podczas pierwszej wojny światowej odbywał służbę wojskową w Legionach Polskich; zmarł w szpitalu wojskowym w Krakowie. Jego prace znajdują się w Muzeach Narodowych w Warszawie, Krakowie i Poznaniu, w Muzeum w Rzeszowie i w Muzeum Sztuki w Łodzi oraz w Muzeum Historii Wojskowości (Heeresgeschichtliches Museum) we Wiedniu i w galerii Rudolfinum w Pradze.

Wystawy zbiorowe:

1874-1901 Kraków, Warszawa, Lwów: Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych / 1888 Wiedeń, Jubileuszowa Międzynarodowa Wystawa Sztuki / 1916 Kraków, Pałac Sztuki / 1921 Warszawa, Dom Sztuki / 1927 Lwów, Dom Sztuki.

Literatura:

Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, Tom I (1. emisja, 1954), s. 11; Saur Allgemeines Künstlerlexikon, Tom I, München/Leipzig 1992, s. 686; Halina Stępień, Maria Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914. Materiały źródłowe, Warszawa 1994, s. 11 (= Zdzisław), 27; Halina Ste̜pień, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1856-1914, (Studia z historii sztuki / Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk, 50), Warszawa 2003; Egzotyczna Europa. Kraj urodzenia na płótnach polskich monachijczyków, katalog wystawy, Suwałki 2015.

Źródła online:

Baza danych immatrykulacyjnych, Akademie der Bildenden Künste München, Księga immatrykulacyjna nr 3, 02904 Tadeus Aidukiewiez (sic!). Dostęp w Internecie: http://matrikel.adbk.de/matrikel/mb_1841-1884/jahr_1873/matrikel-02904

Liczne prace artysty w wirtualnej galerii „Pinakoteka Zaścianek“. Dostęp w Internecie: https://www.pinakoteka.zascianek.pl/Ajdukiewicz/Index.htm

Axel Feuß, marzec 2017 r.