Hambacher Fest / Demonstracja na zamku Hambach
Był to słoneczny dzień święta Zesłania Ducha Świętego, 27 maja 1832 roku, gdy prawie 20 tysięcy osób demonstrowało w imię wolności, zjednoczenia i demokracji. Święto narodowe trwało do 1 czerwca, i choć miał być to czas zabawy przy winie i tańcach, doszło do demonstracji politycznych. Wydarzenia te były najpoważniejszym wystąpieniem mieszczańskiej opozycji na początku okresu „przedmarcowego” (owe dziesięciolecia przed Wiosną Ludów w 1848 roku).
Postulaty uczestników protestu dotyczyły zjednoczenia, wolności i demokracji i miały swoje korzenie w opozycji do przestarzałej polityki rządu niemieckiego. W demonstracji na zamku Hambach protestowali Niemcy wspólnie z Polakami, którzy po trzecim rozbiorze Polski i ostatecznym zajęciu ziem przez Niemców, Rosję i Austrię pozostali zupełnie bez własnego państwa. Tak więc, przewodniczący tłumowi w swoich przemówieniach w czasie demonstracji na zamku w Hambach kierowali swoje słowa także do Polaków. Jacob Siebenpfeiffer, jeden z inicjatorów demonstracji, zakończył swoje przemówienie słowami: „Niech żyją wolne, zjednoczone Niemcy! Niech żyją Polacy, sojusznicy Niemców! Niech żyją Francuzi, niemieccy bracia, którzy szanują naszą narodowość i niezależność! Niech żyje każdy naród, który przerywa łańcuchy i który z nami przysięga wolność! Niech żyją ojczyzna, władza ludu i jedność narodów!” Demonstracja na zamku w Hambach była także momentem narodzin obecnie używanych barw narodowych: czarnego, czerwonego i złotego. Ale dlaczego wśród niemieckich powiewa również polska flaga?
W 1830 roku Powstanie Listopadowe w Polsce było skierowane przeciwko rosyjskim okupantom. Po stłumionym przez Rosję buncie, powstańcy musieli uciekać z ojczyzny i emigrowali przez ziemie państwa niemieckiego do zachodniej Europy. Społeczeństwo niemieckie, które coraz bardziej cierpiało pod rządami absolutnymi, przywitało z sympatią i entuzjazmem powstańców przeciwko potężnemu rosyjskiemu carowi. Rozpoczęła się istna „fascynacja” Polakami. Obywatele niemieccy zaczęli organizować się w tak zwanych „polskich stowarzyszeniach”, w celu lepszej organizacji datków rzeczowych i pieniężnych dla Polaków. W niektórych miastach Polacy witani byli przez zachwycone tłumy ludzi. Podobno dochodziło nawet do wyśpiewywania zwrotek hymnu polskiego w zmienionej wersji „Jeszcze Polska nie zginęła, póki Niemcy żyją”.
Po kolejnych, stłumionych powstaniach do miast i na tereny niemieckie przybyło około 11 tysięcy Polaków. Fala uciekinierów została określona jako „wielka emigracja” i miała różnorodny wpływ na obraz Polaków i polskiego życia w Niemczech. W tym czasie powstało np. około tysiąca polskich piosenek, które opisywały powstania i dążenie Polaków do wolności. „Fascynacja” Polską ochłodziła się znacznie po zwołaniu Parlamentu Frankfurckiego 18 maja 1848 roku. Jednak siła symbolu demonstracji na zamku Hambach pozostała. 27 marca 2001 roku spotkali się tam przedstawiciele Szczytu Wajmarskiego, wtedy Gerhard Schröder, Jacques Chirac i Aleksander Kwaśniewski.
Adam Gusowski, grudzień 2014 r.
