Strony Pełny tekst

Polskie groby na cmentarzu Am Perlacher Forst w Monachium

Monachijski cmentarz am Perlacher Forst jest nekropolią, na której odnajdziemy niemało polskich mogił. Niedawno media zwróciły na niego uwagę z racji wizyty premiera Polski, Mateusza Morawieckiego. Polityk, goszczący w Monachium na prestiżowej międzynarodowej konferencji, odwiedził cmentarz i złożył dwa wieńce. Pierwszy przed pomnikiem zmarłych robotników przymusowych wielu narodowości, w tym Polaków, a drugi na grobie polskich żołnierzy z jednostki nazywanej Brygadą Świętokrzyską. Złożenie wieńca w tym ostatnim miejscu wywołało w Polsce spore kontrowersje z powodu zarzutów o kolaborację, które historycy wysuwają pod jej adresem. Na tym samym cmentarzu spoczywają także polskie ofiary nazistowskich mordów sądowych, które stracono na gilotynie w pobliskim więzieniu Stadelheim.

Cmentarz Am Perlacher Forst, Monachium, 2018.

Krzysztof Ruchniewicz / Porta Polonica 2018

Zabici w więzieniu

Cztery lata później, w 1954 roku, stworzono drugi gaj. Złożono w nim ciała 93 zabitych w więzieniu Stadelheim, których wcześniej pochowano w różnych miejscach na cmentarzu. Na kamieniu odsłoniętym w 1996 roku umieszczono nazwiska wszystkich ofiar. Pochowano tam m.in. robotnika przymusowego, Henryka Pecaka, którego skazano za słuchanie wiadomości BBC w języku polskim. Innym skazanym był Jan Hebda, który wraz z dwoma innym Polakami uciekł, by dotrzeć do polskiego wojska. Mimo iż udało im się przekroczyć granicę szwajcarską, zostali aresztowani i przekazani niemieckim władzom. Wyrok wykonano w 1943 roku. W tym samym czasie został stracony Waldemar Schidhabel, Polak niemieckiego pochodzenia, który został oskarżony o „zdradę stanu“.

Ofiary pracy przymusowej

W 1960 roku powstało także miejsce spoczynku robotników przymusowych, jeńców wojennych oraz byłych więźniów obozów koncentracyjnych („Displaced Persons“). Pochowano w nim 1192 osoby z 12 krajów, które zmarły w latach 1942-1946. Po obywatelach byłego ZSRR, Polacy stanowili wśród nich największą grupę (274 osoby). Ponadto pochowano tu obywateli Bułgarii, Rumunii, Węgier, Grecji, Turcji, Francji, Belgii i Holandii. W centrum postawiono pomnik, a w trawie umieszczono kamienne tablice z nazwiskami zmarłych. Całość obsadzono brzozami, które symbolizują życie i zmartwychwstanie.

Polscy żołnierze

W sąsiedztwie tego miejsca w 1998 roku przeniesiono z krypt monachijskiego Cmentarza Zachodniego trumny 9 polskich żołnierzy zmarłych po wojnie, m.in. członków Brygady Świętokrzyskiej. Spoczęli oni w stworzonej w tym celu oddzielnej kwaterze. W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele konsulatu oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Na granitowej płycie zwieńczonej orłem widnieje napis: Tu spoczywają polscy żołnierze zmarli w drodze do Ojczyzny. Cześć Ich pamięci.

Krzysztof Ruchniewicz, marzec 2018 r.

Literatura:

Irene Stuiber, Hingerichtet in München-Stadelheim. Opfer nationalsozialistischer Verfolgung auf dem Friedhof am Perlacher Forst, Kulturreferat der Landeshauptstadt München, 2004;

Internet:

Friedhof Perlacher Forst, „Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie” (ostatni dostęp: 13.03.2018). Tam też wykaz nazwisk polskich żołnierzy, plan cmentarza. (url: http://polskiegroby.pl/s/cmentarz.php?osobaok=13096&cmentarzok=455)