Brandys, Paweł

Brandys, Paweł (Paul Brandys), poseł do Reichstagu Cesarstwa Niemieckiego w latach 1907-1918.
Brandys, Paweł (Paul Brandys), poseł do Reichstagu Cesarstwa Niemieckiego w latach 1907-1918.

Brandys, Paweł (Paul Brandys), poseł do Reichstagu Cesarstwa Niemieckiego w latach 1907-1918. *4.12.1869 Pawłowice (Pawlowitz), †24.4.1950 Michałkowice, duchowny katolicki. Syn właściciela majątku ziemskiego i starosty Pawłowic. Ukończył szkołę podstawową w Schwarzwasser (na Śląsku Austriackim; obecnie Černá Voda, Republika Czeska), następnie uczęszczał do niemieckich gimnazjów w Cieszynie (Teschen) i Nikolsburgu (obecnie Mikulov, Republika Czeska) oraz do matury w 1892 roku do Królewskiego Gimnazjum w Pszczynie (Pleß). W latach 1892-95 studiował przez siedem semestrów teologię katolicką na Uniwersytecie Wrocławskim. W roku 1896 otrzymał święcenia kapłańskie i podjął pracę wikarego, najpierw w Zabrzu a następnie w Rybniku. Od 1899 roku był księdzem w Dziergowicach (Dziergowitz). Od 1898 był rzecznikiem polskiej komisji wyborczej, ponadto pełnił funkcje prezesa Katolickiego Związku Robotników i kierownika Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej w Dziergowicach oraz był członkiem Śląskiego Związku Rolników. W styczniu 1907 roku uzyskał mandat posła z opolskiego okręgu wyborczego do Koła Polskiego w Reichstagu, zdobywając 54,55 % głosów. Należał do komisji ds. wspierania armii, podwójnego opodatkowania, soli potasowych, petycji, ustawy o wyszynku oraz ustaw dotyczących sądów. W drugiej turze wyborów, w styczniu 1912 roku, został wybrany na posła do Reichstagu, uzyskując 51,57 % głosów. Do listopada 1918 roku zasiadał w komisji kodeksu karnego oraz w komisjach ds. importu mięsa, soli potasowych, budżetu Rzeszy i polityki demograficznej. Od 1919 roku angażował się na rzecz polskości Górnego Śląska i w roku 1920 został wybrany do Sejmu. W 1922 roku został proboszczem w Michałkowicach (Michalkowitz), w 1924 dziekanem, później kanonikiem i prałatem. W 1928 roku wchodził w skład grona założycieli wydawnictwa Polonia. Jako aktywny działacz Chrześcijańskiej Demokracji na Śląsku został w roku 1936 powołany na wiceprezesa Zarządu. W 1939 roku pełnił funkcję przewodniczącego Okręgu Śląskiego. Od chwili wejścia wojsk niemieckich do Polski aż do marca 1940 roku pozostawał pod nadzorem gestapo, następnie internowany w Żorach i Krzyżowicach. Po wojnie wrócił do Michałkowic. Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Zdjęcie: rok 1907.

 

Literatura przedmiotu:

Reichstags-Handbuch, 12. Legislaturperiode [XII kadencja], Berlin 1907, s. 223, 486 (zdjęcie); 13. Legislaturperiode [XIII kadencja], Berlin, 1912, s. 220 i nast., 484; Reichstagsprotokolle 1895-1918, Register 238, 269, 297; A. Kotowski, Zwischen Staatsräson und Vaterlandsliebe, Düsseldorf 2007, s. 165, 189.

 

Źródła online:

http://zhsf.gesis.org, Parlamentarierportal, BIORAB Kaiserreich online

http://www.reichstag-abgeordnetendatenbank.de/

http://www.reichstagsprotokolle.de

Biblioteka Sejmowa, dostęp na: http://biblioteka.sejm.gov.pl

 

Axel Feuß, marzec 2017 r.

 

Link do sprawozdań stenograficznych z posiedzeń Reichstagu:

http://www.reichstagsprotokolle.de/treffer.html?anfrage1=Brandys&button=&button1=RTBI&button1=RTBII&button1=RTBIII&button2=SP&button2=SA&button2=GE&button3=SW