Menu toggle
Navigation

Karol Broniatowski – Obecność i nieobecność rzeźby

Karol Broniatowski, wystawa w Willy-Brandt-Haus, Berlin 1998

Mediathek Sorted

Mediateka
  • Zdj. nr 1a: Figury gazetowe 1970 - wystawa dyplomowa, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
  • Zdj. nr 1b: Figury gazetowe 1970 - wystawa dyplomowa, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie
  • Zdj. nr 1c: Karol Broniatowski - ze swoimi figurami gazetowymi na warszawskiej akademii, 1970 r.
  • Zdj. nr 2: Figury gazetowe, 1975 - fotografia powstała w Warszawie-Radości
  • Zdj. nr 3a: Figury gazetowe, 1970/71 - wystawa w Biurze Wystaw Artystycznych, Lublin 1971
  • Zdj. nr 3b: Figury gazetowe, 1970-72 - wystawa na Biennale w Wenecji, 1972 r.
  • Zdj. nr 4: Big Man, 1976 - rysunek projektowy
  • Zdj. nr 5: Big Man, 1976 - Fragment 1, papier gazetowy i granit
  • Zdj. nr 6: II Ujawnienie Big Mana, 1977 - brąz, deska, 103 x 103 x 10 cm
  • Zdj. nr 7: III. Ujawnienie Big Mana, 1978 - Performans „Stukowisko“, Dom  Plastyka, Warszawa 1978 r.
  • Zdj. nr 8: Performans „Narzędzie“, 1979 - Muzeum Sztuki, Łódź 1979 r.
  • Zdj. nr 9: Figura składana, 1981 - brąz, wysokość 42 cm
  • Zdj. nr 10a: Autoportret, 1981 - wykonany w 12 etapach, brąz, wysokość 16 do 28 cm
  • Zdj. nr 10b: Autoportret, 1981  - wykonany w 12 etapach, brąz, wysokość 25 cm
  • Zdj. nr 11: Konkurs „Europa-Center“, 1981 - Breitscheidplatz, Berlin.
  • Zdj. nr 12a: Konkurs „Prinz-Albrecht-Palais“, 1984 - projekt miejsca pamięci w Berlinie
  • Zdj. nr 12b: Konkurs „Prinz-Albrecht-Palais“, 1984 - projekt miejsca pamięci w Berlinie
  • Zdj. nr 13: Konkurs „Kurfürstendamm“, 1984 - zagospodarowanie placu, zbieg ulic Kurfürstendamm i Joachimsthaler Straße, Berlin
  • Zdj. nr 14: Projekt pomnika Römerberg, 1983 - Konkurs na rzeźbę na przebudowanym placu Römerberg w Frankfurcie
  • Zdj. nr 15a: Fontanna na Franz-Neumann-Platz, 1984 - zespół fontannowy z trzema rzeźbami, Berlin
  • Zdj. nr 15b: Fontanna na Franz-Neumann-Platz, 1984 - zespół fontannowy w Berlinie-Reinickendorf (szczegół)
  • Zdj. nr 15c: Fontanna na Franz-Neumann-Platz, 1984 - zespół fontannowy w Berlinie-Reinickendorf (szczegół)
  • Zdj. nr 16: Rząd kolumn, 1989 - Albert-Einstein-Gymnasium, Berlin.
  • Zdj. nr 17a: Pomnik Deportowanych Żydów Berlińskich, 1991 - Dworzec Berlin-Grunewald
  • Zdj. nr 17b: Pomnik Deportowanych Żydów Berlińskich, 1991 - Dworzec Berlin-Grunewald (szczegół)
  • Zdj. nr 17c: Pomnik Deportowanych Żydów Berlińskich, 1991 - Dworzec Berlin-Grunewald (szczegół)
  • Zdj. nr 18: Figura krocząca II, 1988 - brąz, wysokość 190 cm
  • Zdj. nr 19: Akt II, 1988 - brąz, wysokość 113 cm
  • Zdj. nr 20: Akt III, 1988 - brąz, wysokość 147 cm
  • Zdj. nr 21: Akt IV, 1988 - brąz, wysokość 127 cm
  • Zdj. nr 22: Iris, 1997 - brąz, wysokość 75 cm
  • Zdj. nr 23: Grupa 93, 1986 - (też: Małe kroczące) brąz, wysokość 23 do 30 cm
  • Zdj. nr 24: Stopa z Bendern, 1996 - brąz, wysokość 515 cm
  • Zdj. nr 25: Krąg, 1997 - gwasz, 110 x 103 cm
  • Zdj. nr 26: Cztery czerwone figury kobiece, 1998 - gwasz, 110 x 137 cm
  • Zdj. nr 27: Wystawa 1999 - Galeria Sztuki Współczesnej Zachęta, Warszawa
  • Zdj. nr 28: Wystawa 1999 - Galeria Sztuki Współczesnej Zachęta, Warszawa
  • Zdj. nr 29: Wystawa 1999 - Galeria Sztuki Współczesnej Zachęta, Warszawa
  • Karol Broniatowski - Mahnmal für die deportierten Juden Berlins, 1991

    Karol Broniatowski

    Mahnmal für die deportierten Juden Berlins, 1991
Karol Broniatowski, wystawa w Willy-Brandt-Haus, Berlin 1998
Karol Broniatowski, wystawa w Willy-Brandt-Haus, Berlin 1998

Karol Broniatowski, urodzony w 1945 roku w Łodzi, w latach 1964-1970 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, uzyskując dyplom u Jerzego Jarnuszkiewicza (1919-2005). Już w trakcie studiów nieustannie zajmował się ludzkimi figurami na różnych stopniach abstrakcji. Preferowanym przez niego tworzywem była glina, choć w pracach zaprezentowanych na wystawie dyplomowej wykorzystał zupełnie nowy materiał: stworzył naturalnej wielkości kroczące postaci, pokrywając gliniane modele warstwami sklejonego żywicą poliestrową papieru gazetowego (zdj. nr 1a-c). „Dzięki zastosowaniu papieru gazetowego“ - jak stwierdził Broniatowski - „powstały ‚ujednolicone‘ figury“, które poprzez kolażowe połączenie fragmentów gazet posiadały jednak różne powierzchnie. Podczas ich powielania okazało się, że zewnętrzna powłoka z ilustracji i tekstów gazetowych była „jedynie fasadą, narzuconą formą“, pozostającą w sprzeczności z kształtem rzeźby oraz - nieustannie reprodukowana - odzwierciedlającą zmiany i formowanie człowieka przez informacje.[1]

„Figury gazetowe“, ustawione na wolnym powietrzu w szeregach i rzędach oraz pojedynczo uchwycone na zmontowanych zdjęciach (zdj. nr 2) przypominają serie zdjęć brytyjskiego pioniera fotografii Eadwearda Muybridge'a (1830-1904), który jako pierwszy dokumentował ruchy człowieka (The Human Figure in Motion, 1901). Nawet jeśli zamysł Broniatowskiego był zupełnie inny, to redukcja ludzkiej postaci do jej najistotniejszych atrybutów - jej ruchu i jej pozycji społecznej - stanowi niejako wspólny element. Broniatowski odróżniał kroczące figury męskie od stojących kobiecych z ramionami skrzyżowanymi nad głową (zdj. nr 28, 29). Stosunek jednostki do tłumu, jej rola i socjalizacja były od lat 60. XX w. jednym z ważniejszych tematów socjologii; w Niemczech przewijającym się szczególnie w wykładach Jürgena Habermasa (Stichworte zur Theorie der Sozialisation [Hasła teorii socjalizacji], 1968). W tym kontekście należy zrozumieć słowa Karla Ruhrberga, który o figurach Broniatowskiego powiedział, że „są anonimowe, nie posiadają indywidualności, są jednocześnie nieosobowe i ponadosobowe, są ‚tłumem‘ i ‚pełnomocnikiem‘ naraz.“[2]

W pomieszczeniach wystawowych artysta aranżował swoje figury w dramatycznych przestrzeniach, zestawiając je w poruszające się grupy, którym pozwalał zwisać z sufitu, zbiegać w jednym kierunku bądź wdrapywać się po ścianach czy też ustawiając je w grupy dyskusyjne. Jak stwierdził Mariusz Hermansdorfer, były one „przedstawione podczas ucieczki przed tym, co zagrażało ich egzystencji i co wywoływało ogólną panikę […] Tworzyły one społeczność narażoną na presję, terror i niebezpieczeństwo, masę ludzką, w której można było wprawdzie odróżnić poszczególne osobowości, jednak dostrzec także uniformizację działań i przeżyć.“[3] Aranżacje te, przypominające Ruhrbergowi „tendencje teatralne w sztukach pięknych naszych czasów, performance oraz happening“,[4] zrobiły furorę nie tylko na wystawach w Polsce (Galeria Współczesna, Warszawa 1970; Biuro Wystaw Artystycznych, Lublin 1971, zdj. nr 3a; Galeria Arkady, Kraków 1971), lecz także na Biennale w Wenecji (zdj. nr 3b). w roku 1972. W Warszawie aranżacja nosiła tytuł „Zagrożenie“, w Krakowie „Lądowanie przymusowe“. „‚Zagrożenie‛“ - jak pisze Wojciech Skrodzki w swoim standardowym dziele pod tytułem „Współczesna rzeźba polska“ z 1977 roku - „nawiązywało do tragedii wrześniowej, ‚Lądowanie przymusowe‘ stwarzało sytuację bardziej ogólną, osadzoną w doznaniach człowieka współczesnego. W obydwu aranżacjach przestrzeń galerii wypełniły owe figury ludzi biegnących, pochylonych, trafnie stwarzających nastrój paniki, wyrażających rozpacz i bezbronność.“[5]

 

[1] Karol Broniatowski, Big Man, [w:] katalog wystawy „Big Man“, 1976

[2] Karl Ruhrberg, przypis o Karolu Broniatowskim, [w:] katalog wystawy „Big Man“, 1976

[3] Mariusz Hermansdorfer, Big Man, [w:] katalog wystawy „Karol Broniatowski“, 1999, s. 6

[4] Karl Ruhrberg, przypis o Karolu Broniatowskim, [w:] katalog wystawy „Big Man“, 1976

[5] Wojciech Skrodzki, Dzieła i poszukiwania, [w:] Osęka i Skrodzki 1977, s. 42, dalej: „O ‚Zagrożeniu‘ tak pisał Janusz Bogucki we wstępie do katalogu: ‚Tłum istot numerowanych, anonimowych w swym wzajemnym podobieństwie, jak ludzie statystyczni, tłum bięgnący, tak jak biegną przerażeni, ale zarazem groźny w swej ślepej energii […] Jest w ‚Zagrożeniu‘ coś z obrazów Genovesa, z jego widzenia ogarniętej paniką bezimiennej masy ludzkiej. I to widzenie trzeźwe, niemal reportażowe, nakłada się niespodziewanie na wzorzec inny, heroiczny: oto rzesza nagich postaci pędzących w dół jak w ‚Sądzie Ostatecznym‘ Michała Anioła.“