Henryk Nazarczuk: Polskie groby wojenne w Niemczech. Topografia śmierci.

Henryk Nazarczuk 2017
Henryk Nazarczuk in Hannover, 2017

Polskie groby wojenne w Niemczech. Topografia śmierci.

 

Dokumentacja polskich grobów wojennych na terenie Niemiec od 1939 do 1952 w granicach Republiki Federalnej Niemiec

 

Dla Małgorzaty

 

Aby wiedza o zbrodni nie umarła wraz z jej sprawcami

 

Moi rodzice powracali w 1945 r. z robót przymusowych w Rzeszy Niemieckiej ze „zdobyczami wojennymi”. Ojciec Aleksander z piękną Marią i ze mną w jej łonie, poczętym pod Dreznem, być może w czasie jednego z nalotów dywanowych. Urodziłem się zimną jesienią 1945 roku na okrojonej ziemi moich przodków. Mama nigdy nie powróciła do domu, ani nie odnalazła rodziny, która „zaginęła” po 17 września 1939 roku na południe od Stanisławowa (od 1945 r. terytorium Związku Sowieckiego, dzisiaj Ukraina). A więc największą ich zdobyczą wojenną było przeżycie tej wojny.

Po latach, gdy już sięgałem nosem ponad blat stołu, mimo woli przysłuchiwałem się rozmowom, „wspominkom” rodziców i ich przyjaciół, których los oszczędził i powrócili żywi: byli robotnicy przymusowi i były jeniec wojenny, który w niedzielę przychodził w czapce rogatywce z metalowym orzełkiem i kurtce wojskowej z 1939 roku. Po latach coraz mniej spotkań i już inne tematy do rozmów, w miarę jak rosłem proporcjonalnie oddalał się temat wojny. Zacząłem pytać (znalazłem zdjęcie z pobytu rodziców na „robotach”), na przełomie lat 50/60 pytających przeważnie pozbywano się: „eee tam, to już historia”, lub w towarzystwie opowiadano rodzinną anegdotę, „a pamiętacie jak ciotka Maryśka wypastowała wszystkie bauerowskie buty...”

Nadchodziły lata niespokojne, ciekawe i bogate w wydarzenia. Kanclerz Willy Brandt na kolanach w Warszawie. Słyszałem o planowanych odszkodowaniach dla robotników przymusowych (rodzice). „Ścieżka zdrowia dla strajkujących robotników” w Radomiu w 1976 roku. II wojna światowa była już tylko w kinie i telewizji. Coraz częściej i dokładniej (drugi obieg) dowiadywaliśmy się o zbrodniach wojennych po 17 września 1939 r. na wschodzie.

Ożeniłem się, los obdarzył nas dwojgiem dzieci, gorące lato 1980, „Solidarność”.

13.12.1981 rok - więzienie. Uzasadnienie decyzji o internowaniu nr 4/81: ”…zagrażałby bezpieczeństwu Państwa i porządku publicznego przez to, że: sprawował czynności organizatorskie w powodowaniu niepokojów społecznych”. Oskarżanie, straszenie, groźby, albo to i to, i znalazłem się w kraju ludzi, o których opowiadali mi moi rodzice i ich przyjaciele z czasu wspólnego losu w III Rzeszy.

 

Mediateka
  • Deutschlandkarte mit der Topographie des Todes

    Deutschlandkarte mit der Topographie des Todes (per Hand eingeklebte Punkte im Zeitraum ca. 1985-2017)
  • Henryk Nazarczuk 2015

    Henryk Nazarczuk 2015
  • Das erste von Tausenden

    Das erste von Tausenden Gräbern, die Henryk Nazarczuk dokumentierte.
  • Lagerfriedhof in Husum, 2005

    Lagerfriedhof in Husum-Schwesing (KZ-Außenlager des Konzentrationslagers Neuengamme), Zustand ca. 2005.
  • Namenlose Grabstätte für polnische, russische und ukrainische Kinder in Hannover

    Namenlose Grabstätte für die Kinder polnischer, russischer und ukrainischer Zwangsarbeiter auf dem Friedhof Hannover-Seelhorst, 2005.
  • Namenlose Grabstätte für polnische, russische und ukrainische Kinder in Hannover

    Namenlose Grabstätte für die Kinder polnischer, russischer und ukrainischer Zwangsarbeiter auf dem Friedhof Hannover-Seelhorst, 2005.
  • Atlas mit Eintragungen der Gräber

    Atlas mit Eintragungen der Gräber
  • Handschriftliche Notizen zum Atlas der Gräber

    Handschriftliche Notizen von Henryk Nazarczuk „Polnische Kriegsgräber 1939-1945 auf dem Gebiet der Bundesrepublik Deutschland“
  • Henryk Nazarczuk

    Henryk Nazarczuk
  • Henryk Nazarczuk, 2016

    Henryk Nazarczuk in Hannover, 2016